Kalmerende Signalen bij Honden: Begrijp de Taal van je Hond

Honden zijn van nature conflictvermijdend. Jarenlang is er discussie geweest over de dominantie-theorie bij honden: dat honden rangen zouden hebben, dat je 'boven' hen moet staan, je stem moet verheffen of zelfs nare hulpmiddelen moet gebruiken om ze te laten luisteren. Gelukkig komt men hier steeds meer van terug. Honden worden tegenwoordig vaak gezien als volwaardige leden van het gezin en krijgen betere behandelingen.

Toch blijft communicatie tussen mens en hond soms een uitdaging. Zodra je de lichaamstaal van je hond begrijpt én bewust wordt van je eigen lichaamstaal, opent zich een wereld van wederzijds begrip en harmonie.

Honden en Communicatie

Omdat honden conflicten zoveel mogelijk vermijden, proberen ze vaak de ander – mens of dier – te kalmeren door subtiele signalen. Deze 'kalmerende signalen' worden echter niet altijd opgemerkt. Als deze signalen genegeerd worden, kan er stress ontstaan. Dit leidt bij honden vaak tot stresssignalen, zoals grommen of zelfs uitvallen. Dit heeft doorgaans niets met agressie te maken, maar eerder met angst en miscommunicatie. Het betekent simpelweg dat de grens van de hond is overschreden.

Wat Betekenen Deze Signalen?

  • Kalmerende signalen: "Doe rustig aan, ik wil geen ruzie."
  • Stresssignalen: "Vergroot je afstand; ik voel me onveilig."

Uitvallen gebeurt zelden zomaar. Er gaat vaak een reeks van signalen aan vooraf. Het herkennen van deze signalen kan je helpen om situaties te de-escaleren. Iedere hond heeft zijn eigen grenzen, die vaak al vanaf de geboorte gevormd zijn door verschillende ervaringen. Met vertrouwen en de juiste aanpak kunnen deze grenzen echter worden verlegd. Het herkennen van deze subtiele lichaamstaal kost tijd, maar iedereen kan het leren.

Observeren is de Sleutel

Honden observeren ons continu. Ze leren van onze woorden, maar vooral van onze lichaamstaal. Vaak strookt wat we zeggen niet met wat onze houding of gedrag uitstraalt. Dit kan leiden tot verwarring bij je hond.

Praktisch Voorbeeld

Stel, je roept je hond omdat je weg moet. Je roept opnieuw en staat in de deuropening. Je hond loopt langzaam, maakt een bocht, draait zijn hoofd weg en kruipt bijna over de grond. Wat gebeurt hier? Je hond laat kalmerende signalen zien en probeert je gerust te stellen. Als je je hiervan bewust bent, kun je dit doorbreken door zelf je lichaamshouding aan te passen. Zak bijvoorbeeld door je knieën, maak jezelf klein en geef een vriendelijk attentiegeluid. Zo laat je zien dat je geen bedreiging bent. Je hond zal veel sneller en ontspannen naar je toe komen – zonder dat je je stem hoeft te verheffen.

Wandelen en Stressvolle Situaties

Tijdens wandelingen communiceren honden ook voortdurend. Je komt situaties tegen die voor jou misschien onschuldig lijken, maar voor je hond stressvol kunnen zijn. Honden hebben zeer scherpe zintuigen en verwerken prikkels op een andere manier dan mensen. Te veel prikkels kunnen leiden tot overbelasting, stress, en soms zelfs chronische spanning. Omdat honden zich vaak aanpassen aan onze verwachtingen, merken we dit niet altijd.

Het voorkomen of oplossen van deze stress is belangrijk. Het goede nieuws? Het is nooit te laat om samen te leren. Zelfs oudere honden kunnen met geduld en duidelijke communicatie nieuwe dingen leren. Als jij je hond begrijpt en je hond jou vertrouwt, kunnen jullie samen een sterk team vormen.

Een Leerproces voor Jullie Allebei

Door je hond te begeleiden tijdens wandelingen en situaties tijdig te herkennen, leer je stapsgewijs hoe je kunt ingrijpen. Dit proces kost tijd en vraagt om geduld, maar de beloning is groot. Het draait niet om ‘goed’ of ‘fout,’ maar om respect voor elkaar en het geven van keuzes. Door deze aanpak groeien jullie samen als team.

Meer Plezier, Minder Stress

Als je bewust bent van je lichaamstaal en wat je daarmee uitstraalt, zal niet alleen je hond zich meer op zijn gemak voelen, maar zul je ook merken dat jullie communicatie verbetert. Meer wederzijds begrip leidt tot meer plezier – tijdens wandelingen én in het dagelijkse leven.

Communicatie en respect vormen de basis. Vrijheid ontstaat wanneer zowel jij als je hond keuzes hebben. Samen groeien als team maakt het leven niet alleen fijner, maar ook mooier – voor jullie allebei.

Wat is Natural Dog Training?

Natural Dog Training draait om samenleven en werken met honden op een manier die natuurlijk aanvoelt, zonder gebruik van dwang, correcties of druk. Het gaat niet om een traditionele trainingsmethode, maar om een manier van leven die aansluit bij de natuurlijke communicatie, behoeften en emoties van honden.

De belangrijkste principes zijn:

  • Inzicht in hondentaal en lichaamstaal

  • Het voorkomen van stress, dwang en overprikkeling

  • Het opbouwen van wederzijds vertrouwen

  • Rekening houden met het tempo en karakter van de hond

  •  

1. Kalmerende signalen

Turid Rugaas heeft de term ‘calming signals’ geïntroduceerd. Dit is de lichaamstaal die honden gebruiken om conflicten te vermijden en stress te verminderen. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

  • Wegkijken

  • De neus likken

  • Gapen

  • Zich omdraaien of wegdraaien

  • Langzaam bewegen

Door deze signalen te herkennen en zelf in te zetten, kun je spanningen verminderen en je hond geruststellen.

2. Wandelen in rust en vrijheid

Honden genieten het meest van rustige wandelingen op hun eigen tempo. Gebruik een lange lijn (minimaal 3 meter) of laat ze loslopen op een veilige plek. Geef ze de ruimte om te snuffelen, ontdekken en te ontspannen, in plaats van haastige ‘trainingsrondes’.

3. Lichaamstaal boven commando's

Honden zijn experts in non-verbale communicatie. In plaats van te focussen op puur ‘gehoorzaam’ gedrag, benadrukt Turid het belang van het lezen, begrijpen en beantwoorden van de signalen die je hond geeft.

4. Gedrag begrijpen, niet onderdrukken

Honden laten met hun gedrag zien wat ze voelen. Gedrag is informatie, geen probleem. Blaffen, uitvallen of terugtrekken zijn signalen dat je hond zich niet prettig voelt. In plaats van dit gedrag te onderdrukken, onderzoek wat de oorzaak is.

 

Wat Natural Dog Training niet is

*    Geen dominantie- of rangorde-gedrag

  • Geen fysieke correcties (rukken, duwen, tikken)

  • Geen straffen, schreeuwen of "alpha"-methodes

  • Geen overmatige prikkeling door speeltjes of voer

Tips 

activiteit Natural dog
wandelen Lange lijn of los, veel snuffeltijd
leren/ trainen Korte sessies, zonder druk of beloning
hond trekt aan de lijn geduldig stilstaan, spanning verminderen
hond is reactief Afstand creeeren, rust herstellen
Hond negeert commando's Interpreteren als stress, niet als koppigheid

De voordelen voor hond én mens

✅ Minder stress en ongewenst gedrag verminderen
✅ Een sterkere band gebaseerd op wederzijds vertrouwen
✅ Honden voelen zich veilig, begrepen en gehoord
✅ Verbeterde non-verbale communicatie
✅ Hond kan zichzelf zijn – natuurlijke en vrije expressie

 

 

 


Quote van Turid Rugaas

“If we want our dogs to listen to us, we must first learn to listen to them.”

Toepassing in de praktijk

  • Training met geduld: liever 2 minuten echt contact, dan 20 minuten 

  • Veilige omgeving: vermijd overvolle hondenvelden of drukke plekken.

  • Vertrouwen opbouwen: forceer niets – laat de hond kiezen en begeleiden op zijn tempo.

  • Observeren is de sleutel: gedrag = taal. 

Voor wie is deze aanpak geschikt?

Geschikt voor elke hond: van pup tot senior

Perfect voor angstige en onzekere honden

Ideaal voor adoptiehonden en herplaatsers

Ook voor honden met gedragsuitdagingen

Voor mensen die een diepe band met hun hond zoeken

 

 

 

 

 

Laat je hond zijn wie hij is – zonder druk, met liefde en geduld.